Lectoraat Kansrijke Ontwikkeling van tieners

“It takes a village to raise a child”

Wat is er nodig om kinderen en jongeren succesvol, veilig en gelukkig op te laten groeien? Het antwoord op deze vraag begint met het bieden van kansen, toegang tot onderwijs en toegang tot de maatschappij.

Binnen het lectoraat Kansrijke ontwikkeling van tieners richten wij ons op het vergroten van kansen voor alle jongeren en zijn wij in het bijzonder geïnteresseerd hoe we ervoor kunnen zorgen dat deze kansen vanuit het onderwijs worden geboden. Toch staat het onderwijs niet alleen in deze taak en is het bieden van een kansrijke ontwikkeling het speelveld van verschillende leefwerelden waarin jongeren zich begeven, zoals gezin, peergroepen, wijk, school en samenleving (Bronfenbrenner, 1979). Afstemming tussen deze verschillende leefwerelden is nodig om kansen te genereren en te faciliteren. Een kind dat thuiskomt van school in een gezin waar het volgen van onderwijs weinig waarde heeft of een kind dat kampt met sociale afwijzing in de klas, zal de kansen die er zijn minder goed kunnen benutten. Ook zien we dat kansen in het onderwijs niet gelijk verdeeld zijn en nog te vaak samenhangen met sociaal-demografische factoren, zoals culturele achtergrond en opleiding van ouders, in plaats van talent en ambitie (Bergh, Denessen & Volman, 2020; Gelijke Kansen Alliantie, 2021).

Het lectoraat spitst zich onder meer toe op thema’s die ingaan op onderwijskansen voor jongeren en inclusief onderwijs door breed in te zetten op het bevorderen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van jongeren. De ontwikkeling en het welbevinden van jongeren staat hierin centraal, maar tegelijkertijd zijn perspectieven vanuit de verschillende leefwerelden van jongeren hierbij cruciaal. Leidende vraagstukken die spelen zijn: hoe kunnen onderwijsprofessionals de ontwikkeling van jongeren, en daarmee hun onderwijskansen, bevorderen? Op welke manier kunnen ontwikkelingskansen worden geboden vanuit de verschillende leefwerelden, bijvoorbeeld door ouderbetrokkenheid bij buitenschoolse activiteiten? Hoe kunnen jongeren vanuit verschillende leefwerelden worden ondersteund bij belangrijke ontwikkelingen en overgangen?

Soepele doorstroom

In dit kader is onlangs gestart met een onderzoeksproject dat zich richt op een soepele doorstroom van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs. Deze overgang wordt gekenmerkt door vele veranderingen voor jongeren, zoals aansluiting vinden bij een nieuwe groep in een nieuwe school en voldoen aan hogere verwachtingen in het onderwijs (Atteberry et al., 2022). Veel jongeren ervaren deze overgang als spannend of stressvol, met effecten die na verloop van tijd kunnen aanhouden en een bedreiging vormen voor inclusie en gelijke onderwijskansen (Waters et al., 2012). Dit geldt met name voor jongeren met een onderwijsondersteuningsbehoefte. Voor hen valt een deel van de extra ondersteuning weg en vraagt de verandering aan de nieuwe context veel aanpassing.

Binnen het onderzoeksproject trachten we meer zicht te krijgen op factoren en interventies die een rol spelen bij een soepele overgang voor jongeren met en zonder onderwijsondersteuningsbehoefte. Hierin trekken we samen op met de beroepspraktijk die niet alleen scholen omvat, maar bijvoorbeeld ook gezins- en jeugdzorg en andere jeugdinstanties. Door kennis te delen en te genereren kunnen we gezamenlijk bijdragen aan de ontwikkeling van initiatieven die een nauwere aansluiting tussen de twee onderwijstypes kunnen bewerkstelligen ter bevordering van de ontwikkeling en het welbevinden van jongeren. Deze inzichten kunnen bijdragen aan inclusiever onderwijs en kansengelijkheid in het onderwijs.

Lees hier de onderbouwing van het lectoraat.

Vanwege het vertrek van de lector per 1 november 2023 zijn we ons op dit moment aan het oriënteren op een nieuwe lector.